وجه التزام چیست؟ همه چیز در مورد وجه التزام
در زمان عقد قرارداد، بندی به عنوان وجه التزام نوشته می‌شود. اما وجه التزام یعنی چه و به چه دردی می‌خورد؟!!
حتماً می‌دانید که در زمان انجام معامله و بستن قرارداد، هر یک از طرفین معامله تعهداتی نسبت به یکدیگر دارند؛ اما ممکن است هر یک از طرفین قرارداد به تعهدات خود عمل نکنند. در بند وجه التزام مبلغی مشخص شده که در صورت پایبند نبودن هر یک از طرفین به تعهدات خود، باید مبلغی را به طرف مقابل پرداخت کند.
مبلغ وجه التزام در هر معامله‌ای متفاوت است. اصولاً بسته به ارزش معامله و توافق طرفین، این مبلغ تغییر می‌کند. بسیاری از افراد به اشتباه وجه التزام را، مبلغ جبران خسارت یا جریمه دیرکرد ناشی از عدم تعهدات می‌گویند.
کلماتی که شاید بین عموم مردم باب شده باشد، اما از نظر حقوقی کاملاً اشتباه است؛ به طوری که اگر به اشتباه در قرارداد خود از این کلمات استفاده کنید، ممکن است نتیجه دادگاه علیه شما شود. چرا که هیچ یک از طرفین قرارداد یا مشاورین املاک صلاحیت تعیین خسارت یا جریمه برای افراد را ندارند.
حال در ادامه با ما همراه باشید تا هر آنچه باید در مورد وجه التزام و تفاوت آن با تأخیر تادیه بدانید را بازگو کنیم.
وجه التزام مبلغی است که در قراردادها به خصوص قراردادهای ملکی نوشته می‌شود تا اگر هر یک از طرفین قرارداد به تعهدات خود عمل نکند، این مبلغ را به طرف دیگر پرداخت کند. به نوعی با نوشتن بند وجه التزام، خیال طرفین از انجام معامله راحت‌تر است.
وجه التزام از لحاظ لغوی نیز به معنای پایبندی، الزام و ملزم شدن طرفین به انجام کاری است. هدف از درج وجه التزام در قراردادها، ضمانت اجرای تعهدات است. وجه التزام در معاملات مسکن و قراردادهای مشارکت اهمیت به سزایی دارد. اما دلیل آن چیست؟!
در قرارداد مشارکت اگر سازنده در موعد مشخص شده واحد آپارتمانی را تحویل ندهد، به ازای هر روز تأخیر در انجام تعهدات، مبلغی تحت عنوان وجه التزام به مالک پرداخت می‌شود.
انواع وجه التزام
به صورت کلی دو نوع وجه التزام وجود دارد:
- وجه التزامی که در صورت عدم انجام تعهدات طرفین صورت گیرد. (مثال: فروشنده از حضور در دفتر اسناد رسمی برای انتقال سند خودداری کند).
- وجه التزامی که در صورت تأخیر طرفین نسبت به انجام تعهدات صورت گیرد. (مثال: مستأجر خانه را در موعد مقرر تخلیه نکند).
وجه التزام در قانون مدنی
در قانون مدنی، وجه التزام به این صورت معرفی شده است:
- ماده ۲۳۰ قانون مدنی:
اگر ضمن معامله شرط شده باشد که در صورت تخلف، متخلف مبلغی را به عنوان خسارت تأدیه نماید، حاکم نمی‌تواند او را به بیشتر یا کمتر از آنچه ملزم شده است، محکوم کند.
این به آن معنا است که متخلف باید دقیقاً همان مبلغی را که در قرارداد ذکر شده بود، به عنوان خسارت به طرف دیگر معامله پرداخت کند.
- ماده 39 آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم‌الاجرا سال 1355:
هرگاه در سند برای تأخیر انجام تعهد، وجه التزام معین شده باشد، مطالبه آن مانع مطالبه اجرای تعهد نمی‌باشد، ولی اگر وجه التزام برای عدم انجام تعهد مقرر شده باشد متعهد له فقط می تواند یکی از آن دو را مطالبه کند.
نحوه تعیین وجه التزام در قرارداد
در بندهای مبایعه نامه، تعهدات خریدار و فروشنده به صورت کامل نوشته شده است. در بند آثار قرارداد، عواقب عدم انجام تعهدات توسط طرفین مانند: عدم انتقال سند یا عدم پرداخت ثمن معامله در زمان مشخص شده آمده است.
وجه التزام در مبایعه نامه به شرح زیر است:
- اين قرارداد فروشنده را از هرگونه انتقال مورد معامله به هر عنوان و دليل به غير از خريدار منع مي کند . در صورت تخلف و انتقال به غير ، خريدار حق خواهد داشت درخواست فسخ قرارداد را نموده و يا با اقامه دعوي ابطال به طرفيت فروشنده و منتقل اليه ، الزام فروشنده را به انتقال مورد معامله بخواهد . در صورتيکه الزام ممکن نباشد خريدار حق فسخ معامله را دارد و فروشنده موظف است کليه هزينه‌هايی که خريدار متقبل شده بپردازد و معادل …………………………………………… ريال بعنوان خسارت تخلف از عدم انجام تعهد به وي پرداخت نمايد.
- در صورتيکه عدم اجراي تعهد از جانب فروشنده باشد وي مکلف است به ازاي هر روز تاخير مبلغ ………………………….. ريال بعنوان خسارت تاخير اجراي تعهد به طرف مقابل پرداخت نمايد و در صورتيکه ممتنــع خريدار باشد وي مکلف است به ازاي هر روز تاخير مبلغ ………………………………. ريال به عنوان خسارت تاخير اجراي تعهد در وجه طرف مقابل پرداخت نمايد . خسارت مذکور علاوه بر انجام تعهد اصلي بوده و با آن قابل جمع است.
نکات مهم در مورد وجه التزام
- برای دریافت وجه التزام نیازی به حضور در دادگاه نیست. اما اگر طرف متخلف، وجه التزام را پرداخت نکند می‌توانید برای دریافت وجه التزام به مراجع زی ربط مراجعه کنید.
- قاضی نمی‌تواند میزان وجه التزام مشخص شده در قرارداد را تغییر دهد.
آیا وجه التزام همان خسارت تأخیر تادیه است؟
خیر، وجه التزام و تأخیر تادیه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. برای مثال:
- وجه التزام، مبلغی است که پایبندی طرفین به انجام تعهدات معامله را تضمین می‌کند؛ اما تأخیر تادیه نوعی جریمه خسارتی است که در صورت تأخیر طرفین نسبت به انجام تعهدات قابل دریافت است.
- وجه التزام بدون نیاز به حضور در دادگاه لازم‌الاجرا است؛ اما تأخیر تادیه با مراجعه به دادگاه و طی کردن روند قانونی قابل وصول است.
- وجه التزام را می‌توان در همه قراردادها ذکر کرد؛ اما تأخیر تادیه به طور معمول در قراردادهای مشارکتی تعیین می‌شود.
- وجه التزام از لحاظ لغوی به معنی الزام و پایبندی است؛ اما تأخیر تادیه از لحاظ لغوی به معنای خسارت و ضرر کردن است.
سؤالات متداول
وجه التزام را می‌توان در قرارداد خرید و فروش، رهن و اجاره یا عقد بیع شرط کرد. به طور کلی در هر قراردادی که طی آن مالی از مالکیت فردی خارج و به مالکیت فرد دیگری در می‌آید، می‌توان از وجه التزام استفاده کرد.
در معاملات مختلف مبلغی به عنوان وجه التزام در نظر گرفته می‌شود؛ در صورت پایبند نبودن هر یک از طرفین به تعهدات خود، باید مبلغ وجه التزام را به طرف دیگر پرداخت کند.
تعیین مبلغ وجه التزام در قرارداد با توجه به توافق طرفین صورت می‌گیرد. این مبلغ با توجه به ارزش معامله متغیر است.
در پایان ...
همان طور که مطالعه کردید، استفاده از وجه التزام در قرارداد از جهت‌های مختلفی به سود طرفین است. از طرفی لزوم پایبندی طرفین به معامله را تضمین می‌کند و از طرف دیگر برای وصول وجه التزام از طرف خطاکار نیازی به مراجعه به دادگاه نیست.
اگر سؤالی در خصوص وجه التزام دارید، در قسمت نظرات بنویسید.
سلام یک ماه پیش خونه ای خریدم که الان فروشنده دبه کرده میگه پولتو پس میدم خونرو نمیفروشم الان منم بخوام با مبایعه نامه برم دادگاه شکایت کنم چندماه طول میکشه و پولمم دستشه
میترسم خونه گرون تر بشه پشیمون شم از اینکه توافقی قراردادو فسخ نکردم راهی وجود نداره اصل پولمو ازش بگیرم بعد بابت خسارت فسخ معامله ازش شکایت کنم؟
با سلام
در این مورد خاص بایستی قرارداد شما توسط مشاور حقوقی مورد بررسی قرار گیرد و نسبت به موضوع مورد نظر اظهار نظر شود.
سلام میخواستم بدونم وجه التزام کدوم قسمت صورت مالی میاد؟
سلام دوست عزیز
متوجه منظورتون نمیشیم. ممنون میشم یکم بیشتر توضیح بدید.