وقتی از نماد شهر رشت، شهر اولینها صحبت میکنیم، به میدان شهرداری رشت میرسیم. میدانی که در طی سده اخیر، محل اعتراضات، رقص و پایکوبی و روزهای خوش و غمگین مردمانی بوده که در این خطه زندگی میکنند.
محال است به رشت سفر کرده باشید و لذت قدم زدن در مسیر سنگ فرش و زیبای میدان شهرداری را از دست داده باشید. خیابانی که اگر در تصاویر آن را دیده باشید، گمان نمیکنید در همین شهر رشت خودمان قرار گرفته باشد. جاذبهای که چه در طول روز و چه در شبها، حرفهای زیادی برای گفتن دارد. مسیر پر هیاهویی که هر بار زیباییهای خاصی را به نمایش میگذارد.
اگر میخواهید با تاریخچه، نقشه، آدرس، تصاویر و هر آنچه که باید در مورد میدان شهرداری رشت بدانید آشنا شوید، با ما همراه باشید.
درست در سالهای ابتدایی دهه ۱۳۰۰ شمسی بود که ساختمانهای میدان شهرداری رشت ساخته شدند. ساختمانهایی که به سبک نئوکلاسیک و برگرفته از معماری خیابان نوسکی شهر سن پترزبرگ روسیه هستند. البته شکل کنونی میدان شهرداری نسبت به دهه ۱۳۰۰ کاملاً متفاوت است. میدان شهرداری رشت (Rasht Municipality Square) از جاهای دیدنی گیلان است که در 26 آذر 1356 به عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسید. در اوایل سلطنت رضا پهلوی این مجموعه شامل کاخ شهرداری، موزه پست و ساختمان قدیمی هتل ایران احداث شد. اما بعد از زلزله منجیل بخشهایی از بنا بازسازی و تغییراتی در شکل و ساختار این میدان ایجاد شد. در هر گوشه کناری از میدان شهرداری که قدم بگذارید، صدای ساز و آواز خوشی به گوشتان میخورد. اما این تمام ماجرا نیست! دست فروشان و مغازههایی که در این مسیر قرار گرفتهاند، جریان زندگی و هیاهو شهرها را به تصویر میکشند. همه اینها به کنار، چشیدن طعم غذا و تنقلات آن هم از دست فروشان میدان شهرداری، مزه دیگری دارد.
میدان شهرداری رشت کجاست؟
میدان شهرداری رشت با ساختمانهای منحصر به فردش در مرکز شهر قرار گرفته است. خیابانی سنگ فرش شده و زیبا که خبری از تردد ماشینها در آن نیست! برای گذر از این محدوده شهر یا باید پیاده روی کنید یا سوار درشکه و ماشین برقی شوید.
آدرس: استان گیلان، شهر رشت، محله فرهاد، خیابان سعدی، خیابان نشاط
تاریخچه میدان شهرداری رشت
عمارتی که امروز میخواهیم در مورد آن صحبت کنیم، در دوران مشروطه و حکومت پهلوی در ایران ساخته شده است. رشت شهر اولینها جزو اولین شهرهای ایران بود که پس از تصویب قانون بلدیه، به سمت پیشرفت قدم برداشت.
اگر شما هم نمیدانید که بلدیه به چه معناست؛ باید بگوییم که بلدیه و اداره بلدیه (شهرداری) نهادی مستقل از دولت و مجلس برای اداره بهینه امور محلی در جهت آسایش مردم هستند. این قانون در سال 1286 شمسی در ایران تصویب شد.
گرچه ساخت بنای کاخ شهرداری تا سالها بعد از تصویب این قانون ادامه داشت؛ اما اداره بلدیه در شهر رشت از همان سالهای ابتدایی در ساختمان خوشتاریا انجام میشد. ساخت ساختمانهای میدان شهرداری فراز و نشیبهای زیادی هم به دنبال داشت.
زمین کنونی میدان شهرداری رشت، در اصل تپهای بوده که بقعه امامزاده جعفر روی آن قرار داشته است. بقعهای که جابجایی آن اعتراضات و مشکلات زیادی را بر سر دولت آن زمان گذاشته بود. به طوری که بعد از اعتراضات فراوان، مجبور شدند تا قبر این مرحوم را به محوطه ساختمان انتقال دهند.
اما از این حرفها که بگذریم نوبت به آشنایی با طراح و معمار خوش ذوق میدان شهرداری میرسد. آرتم سرداراف از ارامنه مقیم رشت از طراحان و مهندسان اصلی ساختمان شهرداری به شمار میرود. شاید برایتان جالب باشد که شهرداری رشت در سال 1369 پس از از زلزله مهیب منجیل، آسیب جدی دید. در این زمان روبرت واهانیان مسئول مرمت ساختمانهای این میدان بود.
معماری عمارت شهرداری رشت
همان طور که پیش تر گفتیم، عمارت شهرداری رشت به سبک معماری نئوکلاسیک و الهام گرفته از ساختمانهای شهر سن پترزبورگ ساخته شده است. دیوارهای تمام سفید، بلوکهای بزرگ، نرده و پنجرههای چوبی، پلههای باریک و سقف قرمز رنگ از اصلیترین خصوصیات معماری این بنا است.
البته بخشهایی مثل برج ساعت و برخی ساختمانها در ابتدا ساخته نشده بودند. اما پس از گذشت چند سال کمکم به این مجموعه اضافه شدند. ساعتی که هر ساعت از شبانه روز به تعداد همان ساعت به صدا در میآید و مردم را از زمان روزانه آگاه میکند.
جاهای دیدنی میدان شهرداری رشت
میدان شهرداری رشت جزو آن دسته از دیدنیهای شهر رشت است که ساعتها شما را سرگرم میکند. از شنیدن صدای خوش موسیقی زنده توسط هنرمندان خوش ذوق گرفته تا بازدید از موزههای تاریخی یا حتی عکاسی در کنار عمارتهای شاهکار این جاذبه، برای هرکسی جذاب است.
حالا بیایید بیشتر با دیدنیهای این میدان آشنا شویم.
1. کاخ شهرداری رشت
کاخ شهرداری یا عمارت شهرداری رشت که برج ساعت روی آن نصب شده، به عنوان نماد اصلی شهر به شمار میرود. ساختمانی که به دلیل ارتفاع خود، برای دیده بانی هم استفاده میشد. در حال حاضر بخشی از ساختمان کاخ شهرداری برای موزه اختصاص داده شده است.
البته از سال 1386 تاکنون قرار بر این بوده که ساختمان جدیدی برای نقل مکان کامل شهرداری رشت ساخته شود؛ اما این ساختمان هنوز تکمیل نشده است. در صورت تکمیل ساختمان جدید شهرداری، کاخ شهرداری به طور کامل تبدیل به موزه بلدیه خواهد شد.
2. مقبره ابوجعفر
سید ابوجعفر الثومی از کسانی بود که مردم رشت را به دین اسلام دعوت کرد. پس از مرگ این عالم دینی، پیکر وی در تپهای در مرکز شهر به خاک سپرده شد. احتمالاً بتوانید حدس بزنید که این تپه چه ارتباطی با عمارت شهرداری دارد!!
از قضا قرار بر این شد که ساختمان عمارت شهرداری روی همین تپه ساخته شود. اما مردم مخالفتهای زیادی برای جابجایی محل دفن ابوجعفر داشتند. برای همین پس از ساخت عمارت، مقبره ابوجعفر به حیاط عمارت شهرداری منتقل شد.
3. هتل ایران
کلنگ ساخت ساختمان هتل ایران در سال 1308 زده شد. ساختمانی با 1800 مترمربع زیر بنا که به عنوان اقامتگاهی موقت در شهر رشت آغاز به کار کرد. پس از انقلاب 57 این هتل مصادره و به بنیاد مستضعفان واگذار شد.
در سال 1377 نیز سازمان میراث فرهنگی کشور این بنا را خریداری کرد. البته بی تدبیری و عدم توجه ارگانهای مربوطه به این بنای تاریخی و مهم باعث شده بود تا ساختمان هتل ایران به حال خود رها شود.
اما در نهایت در سال 1386 با مرمت ساختمان قدیمی هتل ایران، این ساختمان به موزه و نمایشگاه تبدیل شد.
4. کتابخانه ملی رشت
در ضلع غربی میدان شهرداری رشت، اولین کتابخانه ملی ایران ساخته شده است. کتابخانهای که ساخت آن به دلیل کمبود بودجه از سال 1306 تا 1313 به طول انجامید. در حال حاضر کتابخانه ملی رشت دارای 150 هزار جلد کتاب چاپی و 1750 جلد کتاب خطی دارد.
اما چیزی که ساختمان کتابخانه ملی رشت را متمایز کرده، عدم وابستگی این کتابخانه به نهادهای دولتی است. یعنی هزینههای جاری این کتابخانه از اجاره مغازههای مجموعه تأمین میشود. برای همین کتابخانه ملی رشت را میتوان به عنوان تنها کتابخانه مردمی در ایران نام برد.
5. اداره پست میدان شهرداری
در ضلع شمالی میدان شهرداری، اداره پست شهر رشت قرار گرفته است. ساختمانی با مساحت 1930 مترمربع که دارای 4 طبقه است. طبقه همکف و اول آن به شکل L ساخته شده است. اما طبقه دوم روی ورودی و بخشی از شرق ساختمان قرار دارد و در نهایت طبقه آخر کلاه فرنگی است.
در نمایشگاههای سالانه رشت میتوانید از سکه، پول و تمبرهای قدیمی که در ساختمان اداره پست به نمایش گذاشته میشود، بازدید کنید.
جاذبههای گردشگری نزدیک میدان شهرداری رشت
بوستان سبزه میدان رشت در فاصله 450 متری از میدان شهرداری
خانه میرزا کوچک خان جنگلی در فاصله 1 کیلومتری از میدان شهرداری
موزه مردم شناسی رشت در فاصله 1.7 کیلومتری از میدان شهرداری
مجموعه شهرداری رشت در همه فصول و ساعات روز زیبا است. اما اگر بخواهید بناهای زیبای میدان شهرداری را با جزئیات بیشتری ببینید، پیشنهاد میکنیم شبها به این منطقه بیایید. رفت و آمد مردم در شب، لذت گوش دادن به موسیقی زنده و حال و هوای مردم در شبهای رشت لذت دیگری دارد.
در پایان ...
میدان شهرداری رشت از آن دسته دیدنیهای گیلان است که برای پیر و جوان به یک اندازه زیبا است. اصلاً قدم زدن در مسیر سنگ فرش شده و تماشای مجسمههای زیبا در گوشه و کنار این میدان، گوش دادن به صدای موسیقی زنده و تماشای ساختمانهای نورانی در دل شب، همه را مجذوب خود میکند.
اگر اطلاعات جذاب دیگری در مورد این میدان تاریخی دارید، آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.